Rob schreef een blog over hoe veranderingsprocessen pas kunnen slagen als je het aandurft om de uitkomst niet vast te pinnen

Veranderingsprocessen komen in twee smaken: transitie en transformatie. Bij de eerste is het relatief overzichtelijk. Je gaat dan van A naar B en de inhoud van B is al bekend, tenminste in grote lijnen. Dan is de weg van A naar B een kwestie van ontrafelen, stappen definiëren en ervoor zorgen dat die gezet worden. Wat overigens niet perse eenvoudig is, denk bijvoorbeeld aan allerlei soorten van weerstand die je onderweg tegen kunt komen. 

Als het doel niet bepaald is

Toch is het goed te doen in vergelijking met de tweede variant: transformatie. Daar kennen we de A, en we weten dat die niet meer werkt of niet meer gewenst is. We hebben misschien een soort van beeld van wat we ongeveer wél zouden willen (oeh, dat is echt vaag), maar hoe B er uit ziet? Nog geen idee. Het veranderproces wordt dan meer een reis, een ontdekkingstocht, waarbij de uitkomst én de route niet vaststaan.

En dat vraagt iets heel anders van de reiziger(s). En ook van de gids die de persoon of het gezelschap begeleidt bij de transformatie. Naast weerstand krijg je ook met meer fundamentele uitdagingen te maken. In een transformatieproces kan alles op losse schroeven gezet worden. En misschien mag je het woord ‘kan’ wel vervangen door ‘moet’. 

Alles op de schop?

Bestaande aannames en overtuigingen moeten worden betwijfeld. Paradigma’s moeten op de schop. Alles wat houvast gaf in situatie A kan openlijk worden betwist en wellicht ook overboord. Zonder dat duidelijk is wat ervoor in de plaats komt. Reee…te…spannend dus. We gaan op reis zonder bestemming en weten ook niet of we de vertrekhaven weer terug zullen vinden. Oja, en de missie zou trouwens  ook in zijn geheel kunnen falen. Ga je mee?

Je kunt je afvragen waarom je in ‘s hemelsnaam zo een proces zou willen aangaan. Nou, daar is wel wat voor te zeggen. Namelijk: Alleen als je bereid bent om alle ankerpunten te betwijfelen en los te laten, kan er ruimte ontstaan voor echt nieuwe inzichten. Het is niet voor niets dat in een klassiek heldenverhaal de oplossing pas komt nadat de held in het diepste donker heeft vertoefd, zonder houvast en ook maar enig uitzicht op een oplossing. 

In het ‘niet weten’ ontstaat iets nieuws

Pas als je echt die leegte van het ‘niet weten’ kan aannemen, kan er ruimte ontstaan voor compleet nieuwe gedachten, compleet nieuwe inzichten en oplossingen. Buiten de oude paradigma’s. Van de gebaande paden.

Transformatieprocessen gaan dus via het putje. Via de fase van ‘lost and out of control’, en langs de gedachte: ‘dit gaat helemaal mislukken’.

Je zou ook kunnen zeggen: als je het echt niet meer weet, dan zit je op de goede weg. En dat brengt me terug bij de titel van deze blog. En ik stel voor dat we hem omdraaien: Veranderprocessen (en dan heb ik het over transformatie) die niet mogen falen, kunnen eigenlijk alleen maar mislukken.

Wie durft?

Wil je graag meer weten over ons en wat we kunnen doen bij het begeleiden van veranderingsprocessen? Neem dan vrijblijvend contact op.